D?u hi?u nh?n bi?t khi b? n?m m?t

?au m?t ?? (viêm k?t m?c) là b?nh th??ng g?p quanh n?m. Nguyên nhân gây b?nh là do vi khu?n, virut, n?m…

??c bi?t, ?au m?t do n?m n?u ?i?u tr? không ?úng có th? gây ra nh?ng bi?n
ch?ng nguy hi?m nh? loét giác m?c, th?ng giác m?c… d?n t?i mù lòa. Sau
?ây là bài vi?t c?a BS Hoàng Sinh v? b?nh n?m m?t và cách ?i?u tr?.

N?m Aspergillus gây n?m m?t

Các lo?i n?m gây b?nh ? m?t
Có trên 50 loài n?m m?c trong môi tr??ng quanh ta. Tùy ??a ph??ng, tùy
nhi?t ??, ?? ?m, môi tr??ng, trình ?? v? sinh mà s? m?t lành mang n?m
chi?m t? 3-28%.
Hàng rào bi?u mô giác m?c kín, t?t, s?ch là t?m ch?n
t?t nh?t ng?n ch?n không cho n?m xâm nh?p m?t. Châu Âu không dùng t?
n?m m?t (oculomycoses) mà h? dùng t? n?m giác m?c (kératomycoses). B?i
vì h? th?y ph?i qua t?n th??ng giác m?c n?m m?i vào sâu ???c màng b?
?ào và n?i nhãn ?? gây b?nh n?m n?ng cho con m?t. N??c ta á nhi?t ??i,
nóng, ?m, ngh? chính là nông nghi?p nên t? l? b?nh n?m m?t cao.
Ngu?n nhi?m n?m ch? y?u là t? th?o m?c mà n?m s?i là ch? y?u. N?m s?i
Aspergillus g?p nhi?u h?n n?m s?i Fusarium. Nh?ng n?u b? n?m s?i
Fusarium thì t?n th??ng s? n?ng h?n là v?i n?m Aspergillus. Nhi?m n?m
men t?i m?t ít g?p h?n là n?m s?i.
T?n th??ng m?t do n?m men th??ng
trên c? ??a m?t ?ã có các t?n th??ng tr??c ?ó (viêm giác m?c bi?u mô
dài ngày, ch?ng khô m?t, Herpes m?t, ?eo kính ti?p xúc nhi?u sau ghép
giác m?c, ng??i tra r? m?t b?ng cortisol ho?c dùng cortisol ???ng toàn
thân). Khi vào m?t, các lo?i n?m s?i và n?m men ??u phát sinh các ??c
t? ho?t hóa các men phân h?y protein làm h?y ho?i các màng m?t.

D?u hi?u nh?n bi?t khi n?m m?t

Ngoài c?m giác k?nh, nhói, chói m?t (c?a loét giác m?c nói chung), b?nh nhân còn c?m giác ?au ??n th??ng xuyên r?t khó ch?u.

Khám m?t th?y t?n th??ng là các ? loét b? lên, ?áy loét có các ?ám xu?t ti?t
tr?ng vàng. N?u có m? ti?n phòng thì là m? quánh ??c, không có ng?n n?m
ngang mà bám leo sau n?i mô giác m?c. Nói chung, tri?u ch?ng không ?i?n
hình l?m.

?au m?t ?? ?i?u tr? không ?úng d?n ??n loét giác m?c
Ch?n ?oán xác ??nh:
L?y b?nh ph?m qua n??c m?t thì ít hi?u qu?. Ph?i n?o giác m?c t?n th??ng ??
l?y b?nh ph?m, có khi ph?i n?o m?y l?n. Ngoài soi tr?c ti?p còn ph?i
nuôi c?y n?m trên th?ch sabouraud. Có khi ph?i nuôi c?y chuy?n ti?p
nhi?u l?n.

Nh?ng chú ý trong ?i?u tr? n?m m?t:
– Thu?c n?m da không ???c ??a vào m?t (do không phù h?p v? pH, ?? th?m th?u mu?i và ?? kích ?ng ??i v?i m?t).

– Ch? y?u là ?i?u tr? t?i ch?, có khi m?i gi? ph?i r? m?t 1 l?n, trong nhi?u ngày, nhi?u tu?n.

– Có 4 lo?i thu?c chính ?ang ???c dùng ?i?u tr? n?m m?t:

Nhóm polyester (amphotéricin B, natamycin).

Nhóm zimydazon (5 fluoro tiroxin).

Nhóm sulfamid tr?n b?c (c? th? là sulfadiazin tr?n b?c, v?a di?t n?m, v?a di?t khu?n).

Natamycin 5% là lo?i thu?c r? n??c, r?t t?t v?i n?m s?i Aspergillus.

N?u khó xác ??nh lo?i n?m thì c? dùng amphotéricin B, dùng thêm fluconason
cho ???ng toàn thân. Nên làm kháng n?m ??, list1 lo?i n?m gây b?nh m?t ?ó
??c hi?u v?i thu?c gì nh?t ?? ?i?u tr? cho hi?u qu?. Nhi?u khi ph?i n?o
bi?u mô giác m?c ?? thu?c ng?m ???c nhanh và nhi?m vào các l?p t?n
th??ng sâu.
?? phòng n?m m?t: Tác nhân chính là n?m m?c t? th?o m?c nên khi lao ??ng có ti?p xúc v?i cây c? c?n ph?i tránh ?? chúng va
qu?t, r?i b?n vào m?t.
Khi ?ang làm vi?c có va ch?m v?i chúng thì ph?i r?a tay b?ng xà phòng s?ch, r?i r?a m?t, gi?t th?t s?ch kh?n b?ng
xà phòng ngay sau khi r?a. ??ng ?? kh?n r?a m?t m?c n?m m?c. N?ng gi?t
kh?n b?ng xà phòng và n?ng ph?i kh?n ra ch? n?ng; Tránh ph?i kh?n m?t
và qu?n áo trên dây mây, sào tre n?a, d? ti?p xúc v?i n?m m?c.
Không ???c tùy ti?n dùng cortisol khi ?au m?t vì s? gi?i phóng bào t? n?m,
làm b?nh n?m m?t n?ng thêm; B? ?au m?t sau khi b? va qu?t v?i c? cây
(dù là t??i hay khô, m?c) ??u ph?i c?nh giác v?i nhi?m n?m m?t, ?i khám
s?m ?? ???c ?i?u tr? s?m.